IGREXA DE SANTA MARÍA DE XESTOSO - XESTOSO - SILLEDA

 IGREXA DE SANTA MARÍA DE XESTOSO

XESTOSO

SILLEDA

Xestoso
      Santa María de Xestoso é unha parroquia que se localiza no concello pontevedrés de Silleda na comarca de Deza. 

 

     Segundo o padrón municipal de 2011 tiña 61 habitantes (35 mulleres e 26 homes), distribuídos en 5 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 2000 cando tiña 79 habitantes.

       No límite da parroquia cos concellos de Forcarei e A Estrada están situadas as Brañas de Xestoso, espazo natural protexido.

Historia
      O seu topónimo procede do latín GENISTOSUM, 'lugar onde abundan as xestas'. Ata o século XII a actual freguesía de Xestoso estaba baixo o dominio da parroquia de Escuadro, ata que no século XVII pasou a ser parroquia baixo a advocación de Santa María.

     Fálase da existencia dun antigo enclave castrexo coñecido como a Eira dos Mouros.

Lugares de Xestoso
   Fontefría, Fontelas, Reigosa, Río, Xestoso

Comarca de Deza
     A comarca de Deza é unha comarca da provincia de Pontevedra e a súa capital é Lalín. 

      Pertencen a ela os concellos de Agolada, Dozón, Lalín, Rodeiro, Silleda e Vila de Cruces. 

     A súa poboación é de máis de 40.000 habitantes. O Deza coincide coa antiga comarca de País do Deza, isto é, as xurisdicións de Deza, Camba, Dozón, Trasdeza, Carbia e Valquireza.

Xeografía

      A comarca de Deza vén coincidir co centro xeográfico de Galicia. Limita ao norte coas comarcas coruñesas de Santiago, Arzúa e Terra de Melide, ao sur coa do Carballiño (Ourense), ao leste coas de Ulloa e Chantada (Lugo) e ao oeste coa de Tabeirós-Terra de Montes. 

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTO ESTEVO DE LAGARTÓNS - A ESTRADA

 IGREXA DE SANTO ESTEVO

LAGARTÓNS

A ESTRADA

 Lagartóns
      Santo Estevo de Lagartóns é unha parroquia que se localiza no concello da Estrada.

       Segundo o IGE en 2009 tiña 325 habitantes (174 mulleres e 151 homes), distribuídos en 14 entidades, o que supón unha diminución respecto de 1986 cando tiña 365 habitantes.

     En 1842 tiña unha poboación de feito de 176 persoas.

Patrimonio
       Igrexa de Santo Estevo de Lagartóns, conserva restos románicos: a ventá do testeiro, o arco triunfal e unha porta no muro setentrional. Sobresae o capitel setentrional que amosa un raposo que vén de pillar unha galiña que ten na boca.

Festas
     Festa do Labrego. Celébrase no lugar do Viso e consiste unha feira con produtos de artesanía, xogos para os nenos e unha exhibición cabalar. 

       Empezou a celebrarse o 16 de maio de 1916 cando os labregos da época se enfrontaron ao caciquismo local e conseguiron a liberdade de mandar nas súas propias terras. Na súa honra levantouse na parroquia un monumento ao “labrego”.

Lugares de Lagartóns
      A Batalla, Boáns, Os Bolos, Os Chapurros, O Mollarrabo, O Monte, O Outeiro, Ouzamerxe, A Ramalleira, O Sabugueiro, O Sisto, Os Tatos, Trasdomuro, O Viso

Comarca de Tabeirós - Terra de Montes
      A comarca de Tabeirós - Terra de Montes é unha comarca galega situada na provincia de Pontevedra. Pertencen a esta comarca os concellos da Estrada e Forcarei.

     Tamén se inclúe nesta comarca o concello de Cerdedo malia a súa fusión no 2016 co concello de Cotobade, da comarca de Pontevedra.

      A comarca está formada por dúas bisbarras diferenciadas: por unha banda, Tabeirós (integrada polo concello da Estrada); e pola outra, unha gran parte da comarca histórica de Terra de Montes.

Xeografía 

       Esta comarca de 450,39 km², sitúase entre as Terras do Deza e as da costa e nela distínguense dúas unidades xeográficas distintas: a Terra de Tabeirós ao norte, que forma parte do val do Ulla, e a zona montañosa da Terra de Montes ao sur.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTA MARIÑA DA CIDÁ - A CIDÁ - O IRIXO

IGREXA DE SANTA MARIÑA DA CIDÁ

A CIDÁ

O IRIXO

 A Cida
         Santa Mariña da Cidá é unha parroquia do concello do Irixo na comarca do Carballiño, na provincia de Ourense.

      No ano 2007 tiña 70 habitantes, deles 33 eran homes e 37 eran mulleres, o que supón unha diminución de 1 habitante en relación ao ano anterior, 2006.

Patrimonio
      A igrexa parroquial é de finais do século XVIII, se ben foi modificada en reformas posteriores. A nave ten tres corpos separados por arcos de medio punto. A capela maior ten dous arcos laterais, antigamente capelas de seu. 0 arco da dereita abriuse para dar paso á sancristía en 1843, sendo párroco Antonio Lence.

       A fachada é lisa, con espadanas de dous ocos para campás.

       Ten unha porta no lado sur e unha ventá circular con motivos decorativos na base. O altar foi feito en 1967, adaptado á nova liturxia tralo Concilio Vaticano II.

      O retablo maior ten trazos manieristas do século XVI nas pezas e a organización do ático, de estilo rococó (século XVIII) no corpo e predominio neoclásico (finais do XVIII e comezos do XIX) nas columnas. Ten imaxes de Cristo crucificado e de Santa Mariña do século XVIII. O retablo colateral esquerdo é neoclásico, coas imaxes de San Roque, a Virxe do Carme e Santo Antón. Hai unha pequena talla de pedra en vulto redondo representando unha muller sentada, coñecida como A Dama da Cidá, de finais do século XIX ou comezos do XX.

        Hai un copón do século XVI, unha custodia tipo sol de prata do século XVIII, e varios cálices de prata lisos dos séculos XVIII e XIX.

        No adro hai varios panteóns en pedra. Nun deles repousan os restos de Emilio Duro Peña, que foi arquiveiro da Catedral de Ourense. 

        Xunto á igrexa hai un cruceiro, de comezos do século XX, con labra acanalada no fuste.

         No lugar de Orros hai unha ermida adicada á Nosa Señora de Lourdes, do século XX.

Lugares da Cidá  
       Os Casares, Nabás, Orros, Paredes, Valdesoiro

Comarca do Carballiño
     A comarca do Carballiño é unha comarca galega situada na provincia de Ourense.

     Toma o nome da súa vila principal. 

     Pertencen a ela os concellos de San Amaro, Beariz, Boborás, O Carballiño, San Cristovo de Cea, O Irixo, Maside, Piñor e Punxín.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTA BAIA DE PARDEMARÍN - PARDEMARÍN - A ESTRADA

 IGREXA DE SANTA BAIA DE PARDEMARÍN

PARDEMARÍN

A ESTRADA

Pardemarín
       Santa Baia de Pardemarín é unha parroquia que se localiza no concello da Estrada. 

      Segundo o IGE en 2011 tiña unha poboación de 176 persoas (89 mulleres e 87 homes), distribuída en 7 entidades, o que supón unha diminución respecto de 1986 cando tiña 597 habitantes.

      En 1842 tiña unha poboación de feito de 218 persoas.

Patrimonio
    Cruceiro da igrexa.

Lugares de Pardemarín
     A Brea, Castrelo de Abaixo, Castrelo de Arriba. Golfariz, O Mesadoiro, Parada, Piñeiro

Comarca de Tabeirós - Terra de Montes
     A comarca de Tabeirós - Terra de Montes é unha comarca galega situada na provincia de Pontevedra. 

     Pertencen a esta comarca os concellos da Estrada e Forcarei.

     Tamén se inclúe nesta comarca o concello de Cerdedo malia a súa fusión no 2016 co concello de Cotobade, da comarca de Pontevedra.

      A comarca está formada por dúas bisbarras diferenciadas: por unha banda, Tabeirós (integrada polo concello da Estrada); e pola outra, unha gran parte da comarca histórica de Terra de Montes.

Xeografía

      Esta comarca de 450,39 km² sitúase entre as Terras do Deza e as da costa e nela distínguense dúas unidades xeográficas distintas: a Terra de Tabeirós ao norte, que forma parte do val do Ulla, e a zona montañosa da Terra de Montes ao sur. 

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SAN TOMÉ DE ANCORADOS - ANCORADOS - A ESTRADA

 IGREXA DE SAN TOMÉ DE ANCORADOS

ANCORADOS

A ESTRADA

 San Tomé de Ancorados
      San Tomé de Ancorados é unha parroquia que se localiza no concello pontevedrés da Estrada na comarca de Tabeirós - Terra de Montes.

    Segundo o IGE en 2012 tiña 122 habitantes (62 mulleres e 60 homes), distribuídos en 6 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 159 habitantes.

Patrimonio
      A igrexa de San Tomé de Ancorados ten numerosas mostras do románico no interior.

      É dunha soa nave e con ábsida rectangular.

    As festas parroquiais celébranse o 21 de decembro, día de San Tomé.

Lugares de San Tomé de Ancorados
    Brei, Campo Redondo, O Castro, Gontén, O Nabal, San Tomé

Comarca de Tabeirós - Terra de Montes
      A comarca de Tabeirós - Terra de Montes é unha comarca galega situada na provincia de Pontevedra.

      Pertencen a esta comarca os concellos da Estrada e Forcarei. 

      Tamén se inclúe nesta comarca o concello de Cerdedo malia a súa fusión no 2016 co concello de Cotobade, da comarca de Pontevedra.

       A comarca está formada por dúas bisbarras diferenciadas: por unha banda, Tabeirós (integrada polo concello da Estrada); e pola outra, unha gran parte da comarca histórica de Terra de Montes.

Xeografía 

      Esta comarca de 450,39 km² sitúase entre as Terras do Deza e as da costa e nela distínguense dúas unidades xeográficas distintas: a Terra de Tabeirós ao norte, que forma parte do val do Ulla, e a zona montañosa da Terra de Montes ao sur. 

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA